De Vlaamse Regering nam onlangs de beslissing om in de kwestie rond het Oosterweeldossier te gaan voor het veelbesproken en bekritiseerde 'BAM-tracé'. Dit tracé zou de beste oplossing zijn om het aanslepende verkeersinfarct in en rond Antwerpen op te lossen. Maar dat tracé was niet de beste keuze, zeggen verschillende actiegroepen en burgerbewegingen die al jaren campagne voeren tegen het BAM-tracé en voor het alternatieve Meccano-tracé. Op 5 maart nam er een druk bezochte informatieavond plaats in het Hortacafé in Antwerpen, georganiseerd door Ademloos en stRaten-generaal, twee van de actiecomités.
De verkiezingen komen er aan en dat is te merken aan het partijpolitiek geruzie om de inmiddels al beruchte Oosterweelverbinding, ooit het vlaggenschip van de mobiliteitsvisie van de Vlaamse regering. Sp.a en Open VLD lijken wel de kampioenen te zijn van 'tsjeverij' in dat dossier, veel meer dan CD&V die voor de verandering er eens beschuldigd van kan worden zeer consequent te zijn geweest: onwrikbaar voor het BAM-tracé. Oppositiepartij Open VLD was altijd een groot voorstander van het BAM-tracé, maar schaart zich als oppositiepartij nu samen met Groen achter de kritische stem. Kritisch, met een kleine 'k' weliswaar, eerder gedreven door de nood aan profileringsdrang dan door echt inhoudelijke kritiek. Sp.a heeft inmiddels al meermaals het geweer van schouder veranderd, klemgezet tussen loyaliteit aan de regering waar de partij aan deelneemt, en de eigen Antwerpse achterban. Dat begon al voor de volksraadpleging van enkele jaren geleden: toenmalig burgemeester Patrick Janssens verwoordde de door zijn partij gesteunde regeringsbeslissing met 'walk and don't look back', maar tijdens de campagne voor de volksraadpleging trok de sp.a wel mee op pad om de burgers van een nee-stem te overtuigen. Die er ook gekomen is. Nu, enkele jaren later, kiest de regering (inclusief sp.a) dan toch voor het BAM-tracé. Maar "verzet zich niet tegen bijkomende berekeningen voor de alternatieve Oosterweeltracés, als het maar zonder tijdverlies gebeurt". Groen en Open VLD (!) vragen zulke extra studies, CD&V en N-VA wijzen die resoluut van de hand. De scheidingslijn meerderheid-oppositie lijkt duidelijk van veel doorslaggevender belang te zijn dan argumenten. Inderdaad: de verkiezingen zijn in aantocht.
Net als in het dossier rond de havenuitbreiding blijkt hier ook hoe diep de kloof tussen burger en politiek wel gaapt. De meer dan volle zaal van het Hortacafé (enkele honderden aanwezigen) op 5 maart was er een voorbeeld van. Politici om het debat aan te gaan waren er niet. Een uitgebreid verslag van de avond - alsook de nagenoeg volledige uiteenzettingen op video - kan je lezen en bekijken op de webstek van Ademloos (http://www.ademloos.be/). Op te merken valt dat de keuze van de Vlaamse Regering zoals verwacht vooral is ingegeven door economische motieven (en dan vooral de belangen van de internationale bedrijfswereld) en geenszins die van de bevolking. Dirk Avonts, professor huisartsgeneeskunde, gaf een uiteenzetting over de impact op de gezondheid en de zeer bedenkelijke normen en conclusies die het MER-rapport hanteert. Avonts is voor de volledigheid zelf een OCMW- raadslid voor Groen, maar zijn argumenten waren niet ingegeven door electorale motieven. Gezondheid en leefbaarheid was ook het kernthema van de uiteenzetting van Manu Claeys van stRaten-generaal, die dieper inging op de gevolgen van het BAM-plan voor de buurt rond het Sportpaleis in Merksem. Het Mecanno-tracé voorziet een overkapping van de ring, wat een kleinere impact zal hebben op de gezondheid en de leefbaarheid in Antwerpen, maar in aanbouw duurder zal uitkomen (met dien verstande dat de feitelijke kostprijs van het BAM-tracé eigenlijk nog steeds een mysterie is, en naar goede gewoonte wel weer duurder zal uitvallen dan de cijfers die nu de ronde doen). Al deze argumenten worden ook naar voor geschoven door Groen en PvdA, deze waren reeds van het begin actief tegen het BAM-tracé. Ook Vlaams Belang wijst het BAM-tracé af en kiest voor het meccanotracé.
Een gedetailleerder en technischer kritiek op het BAM-tracé is te vinden op de webstek van Ademloos en van stRaten-generaal.
Voor ons is het alleszins duidelijk dat bepaalde economische belangengroepen wederom primeren op de belangen van de bevolking, zowel de lokale Antwerpse bevolking als geheel Vlaanderen. Niet alleen wordt de mening van de burgers straal genegeerd, zelfs vanuit economisch standpunt gaat het om een absurde politiek, vergelijkbaar met de alsmaar minder steekhoudende onverzettelijkheid van de regering in het dossier rond Doel en de Waaslandse polders. De houding van de regering kan best verklaard worden als een zich ondergeschikt stellen aan de neoliberale economische politiek die heel Europa in de greep heeft. De regering gaat immers uit van een scenario van toenemende 'mobiliteit', lees: deregulering en delokalisering, waardoor er steeds meer vrachtwagens over onze wegen moeten bollen. Vrachtwagens die de containers zullen aan- en afvoeren die vanuit de nieuwe dokken in de havens vertrekken. De Waaslandse actiegroep Derde Generatie wees er al eerder op dat met een hypothetisch op volle capaciteit draaiend Saeftinghedok, dat het grootste containerdok ter wereld moet worden, het aantal per jaar verwerkte containers in de haven zou stijgen van 8 miljoen naar 30 miljoen. Dat betekent dat er dan elke seconde een container (een vrachtwagen dus) uit de haven vertrekt, over de Antwerpse ring. Blijkbaar is dit wat de Vlaamse regering onder 'economische groei' verstaat. Aan alternatieve transportmethodes denkt deze regering niet, en al helemaal niet aan de vraag of zo'n gigantische groei aan import en export wel noodzakelijk is. Want, achter deze containertrafiek schuilt een zeer cynisch verhaal van delokalisering, massaal verlies aan jobs en de massale import van producten uit landen met zeer bedenkelijke sociale en milieuwetgeving.
In dit opzicht is ook het Meccano-tracé geen echt duurzame oplossing, want dat tracé gaat even zeer uit van de huidige economische politiek en een voorziene groei in containertrafiek. Een echt duurzame oplossing voor de verkeersproblemen is enkel mogelijk wanneer er wordt gewerkt aan een duurzaam economisch beleid dat durft vragen stellen bij de mondiaal opgelegde dogma's van het neoliberalisme. Maar dat zit er niet direct aan te komen. Het Meccano-tracé is dan alvast een beter alternatief dan het BAM-tracé en daarom onderschrijven wij de kritiek en de eisen van de actiecomités.
