Vlaams minister-president Geert Bourgeois lanceerde het voorstel om een Vlaamse grondwet op te stellen. Het is een voorstel dat niet uit de lucht komt vallen in Europese context, want ook in Schotland en Catalonië staat zoiets te gebeuren. In beide voorbeelden hebben we kunnen zien hoe het debat over vorm en inhoud van die grondwet kan leiden tot een veel sterkere burgerparticipatie in een politiek stelsel dat we formeel nog steeds democratie noemen. In die zin, en als Vlaamse soevereinisten, juicht de V-SB het voorstel van Bourgeois in principe toe. We verheugen ons reeds op de reacties van de ultrabelgicisten van MR, FDF, etc.
Wat die Vlaamse grondwet betreft, zijn we wel zeer benieuwd naar de feitelijke doelstelling van Bourgeois: heeft hij het over een echte staatsvormende grondwet, die van een soevereine republiek Vlaanderen met Brussel als ondeelbare hoofdstad? Of ziet hij de grondwet eerder als deel van "een Belgische confederatie", waarbij de legitimiteit van het centrale Belgische gezag nog steeds erkend wordt?
Met andere woorden: is Bourgeois bereid om eindelijk buiten het Belgisch legalistisch kader te stappen? Dat is een fundamentele keuze die het Vlaanderen van de komende decennia gaat vorm geven - en zo de toekomst van een Vlaamse republiek kan hypothekeren.
Maar er dringen zich nog vragen op, die misschien wel veel fundamenteler zijn. Is Geert Bourgeois bereid om een open en democratisch debat aan te gaan over alle punten van die grondwet? We denken dan bijvoorbeeld aan het inperken van de macht van de regering om zonder inspraak verstrekkende internationale verdragen te ondertekenen, zoals vandaag bijvoorbeeld het TTIP-verdrag. Hoe democratisch zal deze nieuwe grondwet zijn? Geeft ze de bestaande particratie dezelfde macht als in België, of durft de N-VA na te denken over een verdiepen van de democratie en de burgerparticipatie? Wat de V-SB betreft, moet de grondwet tot stand komen in een participatief proces van onderuit, d.w.z. met deelname van burgers en burgerbewegingen (sociale bewegingen, vakbewegingen, milieubeweging, …) en mag daarbij in geen geval geaarzeld worden om buiten het Belgische juridische kader te treden.